ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Οι σύγχρονες κοινωνίες καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας για θέρμανση, φωτισμό, μεταφορά αγαθών, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και για τη λειτουργία των βιομηχανικών μονάδων.

Με την πρόοδο της οικονομίας και την αύξηση του βιοτικού επιπέδου αυξάνεται και η ενεργειακή ζήτηση.
Στις μέρες μας το μεγαλύτερο ποσοστό ενέργειας που χρησιμοποιούμε είναι το πετρέλαιο, η βενζίνη και ο άνθρακας. Και τα τρία αυτά είδη πηγών ενέργειας είναι μη ανανεώσιμα, δηλαδή γρήγορα θα εξαντληθούν. Η χρήση αυτής της μορφής ενέργειας δημιουργεί αλυσιδωτή σειρά δημιουργίας περιβαλλοντικών προβλημάτων, με κύριο πρόβλημα αυτό του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Από την άλλη πλευρά, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μέσω του κύκλου της φύσης ανανεώνονται και θεωρούνται πρακτικά ανεξάντλητες.
Ο ήλιος, ο άνεμος, τα ποτάμια και τα οργανικά υλικά, όπως το ξύλο και τα απορρίμματα οικιακής και γεωργικής προέλευσης, είναι πηγές ενέργειας που η προσφορά τους δεν πρόκειται να εξαντληθεί. Ανήκουν στην κατηγορία που υπάρχουν στη φύση και χρησιμοποιεί ο άνθρωπος από τη στιγμή της παρουσίας του στον πλανήτη.
Με την πρώτη πετρελαϊκή κρίση του 1979 ο άνθρωπος αρχίζει να αναγνωρίζει τα πρώτα πρακτικά προβλήματα στη χρήση των ενεργειακών πόρων. Στρέφεται στην αντιμετώπιση των πρώτων περιβαλλοντικών προβλημάτων της Γης. Στις επόμενες δεκαετίες το οικονομικό κόστος στην ενέργεια γίνεται σημείο αναζήτησης της τεχνολογίας σε ΑΠΕ σε κάθε εγχώρια παραγωγή.
Τα στοιχεία ότι το 95% της ατμοσφαιρικής ρύπανσης οφείλεται στην παραγωγή, το μετασχηματισμό και τη χρήση των συμβατικών καυσίμων (βενζίνη, πετρέλαιο, άνθρακας) αναγκάζει ακόμη και τις πολυεθνικές μονοπωλιακές βιομηχανίες να στραφούν στις ΑΠΕ για καθαρά οικονομικούς λόγους.
Η Ελλάδα διαθέτει αξιόλογο δυναμικό ΑΠΕ που έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν την εναλλακτική λύση κάλυψης των ενεργειακών μας αναγκών.ΜΟΡΦΕΣ ΑΠΕ

  • Αιολική Ενέργεια (η δύναμη του ανέμου που μετατρέπεται σε απολήψιμη μηχανική ή ηλεκτρική ενέργεια)
  • Υδροηλεκτρική Ενέργεια (αξιοποίηση της πληθώρας των υδατοπτώσεων)
  • Βιομάζα (φωτοσυνθετική δραστηριότητα που μετασχηματίζει την ηλιακή ενέργεια σε σειρά διεργασιών φυτικών οργανισμών)
  • Ενεργητικά Ηλιακά Συστήματα (μετατροπή της ηλιακής ακτινοβολίας σε θερμότητα)
  • Βιοκλιματικός Σχεδιασμός (αρχιτεκτονικές λύσεις και χρήση κατάλληλων δομικών υλικών για τη μεγιστοποίηση της απευθείας εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας για θέρμανση, κλιματισμό και φωτισμό)
  • Φωτοβολταϊκά Ηλιακά Συστήματα (μετατροπή της ηλιακής ενέργειας άμεσα σε ηλεκτρική)
  • Γεωθερμική Ενέργεια (εκμετάλλευση των επιφανειακών αλλά και υπόγειων θερμών νερών)
  • Υδρογόνο (το ποσοστό ότι το 90% του σύμπαντος θα πρέπει να αποτελέσει το καύσιμο για τις επόμενες γενιές).
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΕ
  • Ανεξάντλητες πηγές ενέργειας και φυσικά η συμβολή τους στην αντίστοιχη μείωση των συμβατικών ενεργειακών πόρων
  • Μοναδική απάντηση στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και των υπόλοιπων αερίων του θερμοκηπίου
  • Αποτελούν εγχώριες πηγές ενέργειες και διασφαλίζουν την οικονομική ανεξαρτησία κάθε χώρας
  • Έχουν συνήθως χαμηλό κόστος λειτουργίας ανεξάρτητα από τις παγκόσμιες διακυμάνσεις σε οικονομικό επίπεδο
  • Η δημιουργία σημαντικών νέων θέσεων εργασίας.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

Με θέμα: Φωτογραφίζω το Περιβάλλον

 

H Εθελοντική Οργάνωση ΔΡΑΣ.Ε. (Δράσεις Εθελοντών), που δραστηριοποιείται στο νομό Αττικής και σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, πραγματοποιεί διαγωνισμό φωτογραφίας με θέμα: Φωτογραφίζω το Περιβάλλον.

Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλοι οι κάτοικοι του νομού Αττικής και δεν είναι επαγγελματίες φωτογράφοι.

Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να αποστείλουν ταχυδρομικά έως την Τρίτη 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 τουλάχιστον μία φωτογραφία για την υποψηφιότητά τους, δίνοντας πλήρη στοιχεία (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνο) στην παρακάτω διεύθυνση:

ΔΡΑΣ.Ε. Τ.Θ. 60583 Τ.Κ. 153 05 για την Επιτροπή Διαγωνισμού,

ή ηλεκτρονικά με την αποστολή φωτογραφιών σε μορφή JPG στο email: actvd@yahoo.gr

·        Oι νικητές θα ψηφιστούν κατά 60% από την Επιτροπή του Διαγωνισμού και κατά 40% από ηλεκτρονική ψηφοφορία μέσω διαδικτύου.

·        Η Επιτροπή του Διαγωνισμού αποτελείται από Επαγγελματία Φωτογράφο, Γεωπόνο, Αρχιτέκτονα τοπίου, Περιβαντολλόγο, Παρκοτέχνη, Γλύπτη, Εκπαιδευτικό.

·        Το βραβείο για τον πρώτο νικητή είναι ψηφιακή φωτογραφική μηχανή 3.2 Megapixel

·        Τα βραβεία για το δεύτερο και τρίτο νικητή είναι: πλήρης Γεωπονική επιστημονική υποστήριξη για το μπαλκόνι ή τον κήπο του για ένα έτος και έπαινος.

·        Οι τριάντα πρώτοι θα λάβουν δωρεάν ένα βιβλίο-οδηγό 80 σελίδων με 300 έγχρωμες φωτογραφίες για τον Υμηττό με τίτλο «Μονοπατάδες στον Υμηττό».

Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στον τοπικό και ημερήσιο Τύπο και στο site: www.drase.gr στις 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008.

Οι απονομές θα πραγματοποιηθούν σε εκδήλωση που θα οργανώσει το ΔΡΑΣ.Ε. σε ημερομηνία και χώρο που θα ανακοινωθεί. Για περισσότερες πληροφορίες στα τηλέφωνα 210-6006820, 22940-63642 και στην ιστοσελίδα :www.drase.gr

 

 

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                              Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Αυγουστίνος Κάτσαρης              Μικελέτης Κώστας

 

 

TO ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ

Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν μέρος της οικολογίας των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας μας και είναι φαινόμενο σύνθετο που ακολουθεί τους νόμους της φύσης.

Η πλήρης εξάλειψη των δασικών πυρκαγιών, είναι αδύνατη και αποτελεί ουτοπία έστω και αν υπήρχε ο πιο τέλειος αντιπυρικός σχεδιασμός.

Οι δασικές πυρκαγιές, με τη δημιουργία τοπίων καταστροφής επηρεάζουν αρνητικά την ανθρώπινη ψυχολογία και έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στις ανθρώπινες δραστηριότητες, γιατί συμβάλουν στη σταδιακή ερημοποίηση των πληγέντων περιοχών.

Έχει διαπιστωθεί ότι οι δασικές πυρκαγιές μπορεί να συμβάλουν θετικά στη φυσική ανανέωση και αύξηση της βιοποικιλότητας των δασικών οικοσυστημάτων και αρνητικά, προκαλώντας την πλήρη υποβάθμιση τους, όταν οι πυρκαγιές είναι επαναλαμβανόμενες σε μικρά σχετικά χρονικά διαστήματα στον αυτό τόπο.

Ο κύκλος υποβάθμισης των δασών ξεκινά με τις πρώτες πυρκαγιές που αρχικά οδηγούν στη μετατροπή τους σε θαμνοτόπους και συνεχιζόμενος ανεξέλεγκτα, οδηγεί σύντομα στην τέλεια υποβάθμιση της παραγωγικής ικανότητας του τόπου, με τελική κατάληξη την ερημοποίηση.

Είναι εύλογη λοιπόν η ανησυχία που υπάρχει και η σημασία που δίνεται στο πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών, με δεδομένο μάλιστα ότι περισσότερο από το 10% της έκτασης της χώρας μας καλύπτεται σήμερα από άγονες και βραχώδεις εκτάσεις, γεγονός οφειλόμενο κατά μεγάλο μέρος στην επανάληψη του κύκλου των πυρκαγιών.

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ

Οι δασικές πυρκαγιές είναι ένα φυσικό φαινόμενο που εντάσσεται στην κατηγορία των φυσικών καταστροφών.

Η διαχείριση κάθε φυσικής καταστροφής έχει σαν βασικό στοιχείο τον προκατασταλτικό σχεδιασμό και τη λήψη προληπτικών μέτρων, έτσι ώστε όταν συμβεί το φαινόμενο να μπορεί να εκτονωθεί μέσα από τα μέτρα και τις υποδομές του προκατασταλτικού σχεδιασμού και η συμπεριφορά του να μην ξεπεράσει τα όρια του μηχανισμού καταστολής.

Η πρόληψη των δασικών πυρκαγιών αποτελεί τον ιδεώδη στόχο της αντιπυρικής προστασίας του δασικού και γενικότερα φυσικού περιβάλλοντος.

Ο στόχος αυτός επιδιώκεται μέσα από την άρση των αιτίων που άμεσα ή έμμεσα προκαλούν τις δασικές πυρκαγιές.

Είναι γνωστό ότι οι δασικές πυρκαγιές μπορεί να προκληθούν από φυσικά αιτία (π.χ. κεραυνοί) ή από ανθρώπινες δραστηριότητες (κάψιμο σκουπιδιών, υπολείμματα καλλιεργειών, κλπ.). Στην Ελλάδα, ο κίνδυνος εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς από ανθρώπινες δραστηριότητες έχει διαπιστωθεί ότι είναι μεγάλος.

Αναλύοντας στατιστικά τις αιτίες πρόκλησης δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας διαπιστώνουμε ότι το 35% των πυρκαγιών οφείλεται σε αμέλεια (κακός υπολογισμός στις καύσεις για καθαρισμούς, βραχυκυκλώματα γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος, ανεξέλεγκτοι χώροι καύσης απορριμμάτων, παραλείψεις η λάθη εκδρομέων κλπ). Ένα μικρότερο ποσοστό περιπτώσεων περίπου 20% οφείλεται σε κακόβουλες ενέργειες και το υπόλοιπο 45% που καταγράφεται σε άγνωστα αιτία κατανέμεται αναλόγως ανάμεσα στην αμέλεια και την πρόθεση. Συνεπώς, εφόσον το μεγαλύτερο ποσοστό των πυρκαγιών οφείλεται σε αμέλεια, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ενημέρωση και κινητοποίηση των πολιτών για τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιάς από αμέλεια.

Από τα παραπάνω προκύπτει εύλογα το συμπέρασμα ότι η αποτελεσματική αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών επιβάλλει τη λήψη μέτρων με τα οποία επιδιώκεται η άρση των αιτίων που άμεσα ή έμμεσα τις προκαλούν, καθώς και τη δημιουργία όλων εκείνων των προϋποθέσεων που θα καταστήσουν το έργο της καταστολής περισσότερο αποτελεσματικό.

Τα μέτρα αυτά αφορούν κυρίως:

Τη χρήση συστημάτων προσδιορισμού κινδύνου πυρκαγιάς, που καθορίζουν χρονικά την πιθανότητα εκδήλωσης της σε μια περιοχή, με σκοπό την άμεση επέμβαση των δυνάμεων καταστολής.

Την ενημέρωση των πολιτών για τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιάς από αμέλεια.

Την εκτέλεση διαφόρων έργων υποδομής που βοηθούν στην εφαρμογή των σχεδίων καταστολής, όπως:

  • Διανοίξεις και βελτιώσεις δασικών δρόμων και αντιπυρικών ζωνών
  • Κατασκευή και εγκατάσταση δεξαμενών νερού και παρατηρητήριων στα δάση
  • Καθαρισμοί δασικής βλάστησης σε περιοχές υψηλού κινδύνου κ.λ.π.

Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας ως αρμόδιο θεσμοθετημένο επιτελικό όργανο, έχοντας ως δεδομένο ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών προϋποθέτει την κατ’ ανάγκη εμπλοκή και συντονισμένη δράση πολλών υπηρεσιών και φορέων και ότι η προληπτική οργάνωση είναι το σημαντικότερο στοιχείο της όλης προσπάθειας, για την προστασία των πολιτών, των οικισμών και των δασών από τις πυρκαγιές , έχει επιλέξει για την αντιμετώπιση του προβλήματος στρατηγικές, που βασίζονται στο διεπιστημονικό σχεδιασμό, την προληπτική οργάνωση και τον κρατικό συντονισμό.

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ

Ο όρος «κίνδυνος πυρκαγιάς» είναι αρκετά σύνθετος και χρησιμοποιείται για να εκφράσει μια εκτίμηση σχετικά με:

  • Την ευκολία ανάφλεξης
  • Το ρυθμό εξάπλωσης
  • Τη δυσκολία έλεγχου
  • Τις επιπτώσεις μιας πυρκαγιάς.

Η πιθανότητα για έναρξη μιας πυρκαγιάς ως αποτέλεσμα της παρουσίας και δράσης των γεννεσιουργών αυτής αιτίων ορίζεται ως επικινδυνότητα.

Η επικινδυνότητα μεταβάλεται σε κάθε περιοχή κατά τη διάρκεια του έτους εξαρτώμενη από την ύπαρξη φυσικών ή ανθρωπογενών αιτίων σε συνδιασμό με την ευφλεκτικότητα της καύσιμης δασικής ύλης. Η ευφλεκτικότητα αυτή εξαρτάται απο τα χαρακτηριστικά της καύσιμης δασικής ύλης και τις καιρικές συνθήκες που επιδρούν σε αυτή.

Η γνώση της επικινδυνότητας είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που απαιτούνται για την εκτίμηση του συνολικού κινδύνου πυρκαγιάς σε μία περιοχή.

Η αποφασιστικότερη παράμετρος για τον έγκαιρο έλεγχο μιας πυρκαγιάς και την εν συνεχεία κατάσβεσή της είναι ο χρόνος, ο οποίος παρέρχεται από την στιγμή της έναρξης μιας πυρκαγιάς μέχρι τη στιγμή της επέμβασης των πυροσβεστικών δυνάμεων.

Η εγκατάσταση παρατηρητηρίων (πυροφυλάκεια) μέσα στο δάσος με σκοπό την άμεση αναγγελία της πυρκαγιάς θα μπορούσε να δώσει λύση στο πρόβλημα, πλην όμως δεν αποτελεί ολοκληρωμένη λύση, δεδομένου ότι η αναγγελία γίνεται μετά την εκδήλωση της. Οι δυνάμεις καταστολής έχουν το βασικό πλεονέκτημα μόνο όταν γνωρίζουν σε ποια περιοχή υπάρχει η μεγαλύτερη πιθανότητα εκδήλωσης πυρκαγιάς, ώστε να μετακινηθούν εκ των προτέρων προς αυτήν, με σκοπό να επέμβουν άμεσα.

Ειδικότερα για την Ελλάδα, εάν λάβουμε υπόψη ότι ο συνολικός χώρος που λαμβάνουν χώρα οι πυρκαγιές καλύπτει το 80 % της συνολικής έκτασής της, τότε η παρουσία ενός συστήματος πρόβλεψης – εκτίμησης κινδύνου πυρκαγιάς κρίνεται επιβεβλημένη.

Για να θεωρηθεί συνεπώς ο αντιπυρικός σχεδιασμός στη χώρα μας ολοκληρωμένος, πρέπει να περιλαμβάνει και ένα σύστημα που να εκτιμά αντικειμενικά τον κίνδυνο και αναλύει το σύνολο των παραγόντων που επηρεάζουν και καθορίζουν χρονικά την πιθανότητα εκδήλωσης πυρκαγιάς σε μια περιοχή, με σκοπό την άμεση επέμβαση. Η πρόβλεψη αυτή κατά την διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου αποτελεί στρατηγικό εργαλείο προληπτικού σχεδιασμού και οργάνωσης του αντιπυρικού αγώνα που έχει σαν σκοπό:

  • Τη συγκριτική αντιμετώπιση των δασικών οικοσυστημάτων μιας χώρας, σε δεδομένη χρονική στιγμή, ανάλογα με τον κίνδυνο πυρκαγιάς που διατρέχουν
  • Την υποστήριξη της διοίκησης στη λήψη αποφάσεων
  • Την ενημέρωση των πολιτών για τον κίνδυνο με σκοπό την αποφυγή πρόκλησης πυρκαγιάς από αμέλεια.

Η εκτίμηση του κινδύνου πυρκαγιάς σε καμία περίπτωση δεν προβλέπει την συμπεριφορά μιας πυρκαγιάς που εξελίσσεται σε πραγματικό χρόνο.

ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Οι βασικές παράμετροι που καθορίζουν τον κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία κατατάσσονται σε κλιματολογικές, μορφολογίας εδάφους, χαρακτηριστικών βλαστήσεως και σε κινδύνους που προέρχονται από ανθρώπινες δραστηριότητες (αμέλεια, εμπρησμοί κλπ) και φυσικά αίτια (κεραυνοί).

Λόγω της πολυπλοκότητας του φαινομένου των πυρκαγιών και της συμμετοχής πολλών παραγόντων σε αυτό που ορίζουμε σαν κίνδυνο πυρκαγιάς, μεθοδολογικά έχει υιοθετηθεί η ανάπτυξη συστήματος δεικτών και όχι ενός μόνο δείκτη, με επικρατούσα προσέγγιση την ακολουθούμενη από τα Αμερικανικά συστήματα εκτίμησης κινδύνου πυρκαγιάς (Ηνωμένων Πολιτειών – NFDRS και Καναδά – NFFDRS) προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας.

Βασική επιδίωξη των συστημάτων προσδιορισμού κινδύνου πυρκαγιάς είναι η δυνατότητα παρουσίασης των προβλέψεων με τη μορφή θεματικού χάρτη που απεικονίζει τον κίνδυνο, όπως αυτός εκτιμάται στα διάφορα γεωγραφικά διαμερίσματα μίας χώρας.

Η παρουσίαση των στοιχείων σε μορφή χάρτη, έχει σαν σκοπό τη συγκριτική αντιμετώπιση των διαφόρων περιοχών που απεικονίζονται. Ο χάρτης κινδύνου πυρκαγιάς συντάσσεται συνήθως σε ψηφιακή μορφή και μπορεί να αναβαθμίζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα (καθημερινά).

Για τη σύνταξη των χαρτών αυτών λαμβάνονται κυρίως υπόψη οι προβλέψεις των σχετικών με τις πυρκαγιές καιρικών φαινομένων για το επόμενο 24ωρο, η κατάσταση της βλάστησης καθώς και κάθε άλλη διαθέσιμη πληροφορία που συμβάλει στον προσδιορισμό της επικινδυνότητας μιας περιοχής σε δεδομένη χρονική στιγμή. Η ακρίβεια του χάρτη εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ακρίβεια των μετεωρολογικών προβλέψεων.

Επισημαίνεται ότι η κατάσταση της βλάστησης, ως στοιχείο, συμβάλει στη συνολικότερη εκτίμηση όσον αφορά τον κίνδυνο πυρκαγιάς και χαρακτηρίζεται από μη συνεχή μεταβολή, αντίθετα με τις μετεωρολογικές συνθήκες που μεταβάλλονται συνεχώς σε ημερήσια βάση.

Από το έτος 2003 η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας προκειμένου να εκτιμήσει την κατάστασης της βλάστησης στην έκδοση του ημερήσιου δελτίου πρόβλεψης κίνδυνου πυρκαγιάς που εκδίδει κατά την διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, χρησιμοποιεί μεταξύ των άλλων και δορυφορικές εικόνες MODIS TERRA οι οποίες μετά από ειδική επεξεργασία, παρουσιάζουν με κατάλληλο χρωματικό κώδικα την κατάσταση της βλάστησης (ξηρότητα) για όλη την χώρα υπό μορφή θεματικού χάρτη. Η μέθοδος υπολογισμού των δεδομένων των χαρτών βασίζεται σε κανονικοποιημένο δείκτη βλάστησης NDVI (Normalized Difference Vegetation Index) ή άλλους δείκτες.

Οι χάρτες αυτοί κατά την διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου αναβαθμίζονται ανά 10-ήμερο, βασιζόμενοι στην επεξεργασία νεώτερων (πιο επίκαιρης λήψης) δορυφορικών εικόνων. Η αξιοπιστία των χαρτών ελέγχεται με επιτόπιες παρατηρήσεις.

Η κατάταξη μιας περιοχής σε κατηγορία υψηλού κινδύνου, μια δεδομένη χρονική στιγμή, δεν σημαίνει ότι θα έχουμε κατ’ ανάγκη πυρκαγιά στην περιοχή αυτή. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην συνεχή καταγραφή του ημερήσιου αριθμού πυρκαγιών, όπως αυτές εμφανίστηκαν σε διάφορες περιοχές της χώρας, του εμβαδού της καμένης έκτασης ανά πυρκαγιά και των αιτιών που τις προκάλεσαν, με σκοπό την επαλήθευση των προβλέψεων.

Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας στα πλαίσια των προσπαθειών για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, εκδίδει ημερήσιο δελτίο πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιών, υπό μορφή θεματικού χάρτη στον οποίο απεικονίζονται 5 επίπεδα κινδύνου πυρκαγιάς, όπως αυτά εκτιμώνται στα διάφορα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας μας.

Το μέτρο αυτό οδηγεί στην άμεση λήψη προσθέτων μέτρων πρόληψης και ετοιμότητας από τους φορείς που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, καθώς και στην αποφυγή άσκοπων επιφυλακών.

Στον ημερήσιο χάρτη πρόβλεψης κίνδυνου πυρκαγιάς εμφανίζονται τα διοικητικά όρια των Δασαρχείων της χώρας, τα οποία και θεωρούνται ως το ελάχιστο γεωγραφικό διαμέρισμα στο οποίο εκτιμάται ο κίνδυνος.

Η εκπόνηση του χάρτη ολοκληρώνεται στις 12:30 της προηγουμένης ημέρας από την ημέρα για την οποία ισχύει. Αμέσως μετά τη σύνταξή του ο χάρτης γίνεται σε ελάχιστο χρόνο διαθέσιμος από το δικτυακό τόπο (ιστοσελίδα) της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (www.civilprotection.gr), από όπου μπορούν να ενημερώνονται όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, οι εθελοντικές ομάδες πυροπροστασίας, καθώς και όλοι οι ενδιαφερόμενοι πολίτες.

Στο χάρτη διακρίνονται τέσσερις κανονικές κατηγορίες κινδύνου, χαμηλή, μέση, υψηλή και πολύ υψηλή, βαθμολογούμενες αντίστοιχα με αριθμούς από το 1 έως το 4. Η κατηγορία με αριθμό 5, κατά κανόνα, εμφανίζεται σπάνια στο χάρτη. Η κατηγορία αυτή αντιστοιχεί με Κατάσταση Συναγερμού. Η έννοια των κατηγοριών αυτών κινδύνου έχει ως εξής:

Κατηγορία Κινδύνου 1 (Χαμηλή)

Η πιθανότητα για εκδήλωση πυρκαγιάς δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή.Εάν εκδηλωθεί πυρκαγιά, οι συνθήκες (κατάσταση καύσιμης ύλης, μετεωρολογικές συνθήκες) δεν θα ευνοήσουν τη γρήγορη εξέλιξή της.

Κατηγορία Κινδύνου 2 (Μέση)

Ο κίνδυνος είναι συνήθης για τη θερινή περίοδο. Εφόσον υπάρξει αποτελεσματική αντίδραση σε κάθε εκδηλούμενη πυρκαγιά δεν πρέπει να υπάρξουν προβλήματα ελέγχου. Ο δασοπυροσβεστικός μηχανισμός πρέπει να είναι στην κανονική του, για την αντιπυρική περίοδο, καθημερινή στελέχωση και ετοιμότητα.

Κατηγορία Κινδύνου 3 (Υψηλή)

Ο κίνδυνος είναι υψηλός. Αναμένονται πολλές πυρκαγιές μέσης δυσκολίας ή αρκετές πυρκαγιές που είναι δύσκολο να αντιμετωπισθούν.Και στις δύο περιπτώσεις είναι απαραίτητο να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για την άμεση κινητοποίηση του μηχανισμού σε κάθε επεισόδιο, την αποφυγή οποιασδήποτε χρονοτριβής και την αποστολή επαρκών δυνάμεων για να ολοκληρωθεί γρήγορα το έργο της κατάσβεσης δεδομένης της υπάρχουσας δυσκολίας. Με καλή οργάνωση και ετοιμότητα οι δυνάμεις του Πυροσβεστικού Σώματος αναμένεται να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες με επιτυχία.

Κατηγορία Κινδύνου 4 (Πολύ Υψηλή)

Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός. Ο αριθμός των πυρκαγιών πιθανόν να είναι αρκετά μεγάλος αλλά, το κυριότερο, κάθε πυρκαγιά μπορεί να λάβει μεγάλες διαστάσεις εφόσον ξεφύγει από την αρχική προσβολή.Απαιτείται απόλυτη ετοιμότητα και πλήρης στελέχωση των δυνάμεων καταστολής και παραμονή του προσωπικού σε επαφή με τις υπηρεσίες.Όλες οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες (Νομαρχίες, ΟΤΑ, Δασικές Υπηρεσίες, κλπ.) τίθενται σε επιφυλακή και δρουν σε αρωγή του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα αντιπυρικά σχέδια για την κατάσταση κινδύνου επιπέδου 4 (π.χ. αυξάνονται οι περιπολίες πρόληψης και η αστυνόμευση των κρίσιμων δασικών εκτάσεων κλπ.).

Κατηγορία Κινδύνου 5 (Κατάσταση ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ)

Ο κίνδυνος είναι ακραίος. Οι συνθήκες (ισχυρός άνεμος, χαμηλή σχετική υγρασία, υψηλή σχετικά θερμοκρασία, κλπ.) είναι πιθανό να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτη κατάσταση με μεγάλο αριθμό πυρκαγιών ακραίας συμπεριφοράς. Επειδή αυτές οι συνθήκες είναι δυνατό να ξεπεράσουν τις συνολικές δυνατότητες του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού, απαιτείται να μεγιστοποιηθούν οι προσπάθειες πρόληψης και η ετοιμότητα του μηχανισμού για άμεση επέμβαση με όλες του τις δυνάμεις. Για την περίπτωση αυτή πρέπει να υπάρχει στο αντιπυρικό σχέδιο αλλά και σε κάθε εμπλεκόμενο στις πυρκαγιές φορέα κατάλληλος σχεδιασμός ετοιμότητας (αύξηση επιφυλακής προσωπικού, διατήρηση επαφής με όλο το προσωπικό και έλεγχοι ετοιμότητας, επίγειες και εναέριες περιπολίες, μηνύματα ενημέρωσης των πολιτών, πλήρης κινητοποίηση Νομαρχιών, στενή παρακολούθηση της κατάστασης με την Ε.Μ.Υ. κλπ.) και συντονισμού με τους άλλους φορείς. Επίσης πρέπει να δίδονται ιδιαίτερες οδηγίες στο προσωπικό.

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ

Είναι γνωστό ότι η πρώτη εμφάνιση της φωτιάς (ανάφλεξη), η οποία στη συνέχεια οδηγεί στην ανάπτυξη της πυρκαγιάς, οφείλεται κατά ποσοστό 99% σε ανάφλεξη της φυτικής ύλης, που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους., π.χ. ξερά χόρτα, κλαδιά, ποώδης βλάστηση, θάμνοι, υπολείμματα υλοτομιών κ.λ.π.

H πορεία εξέλιξης μιας πυρκαγιάς εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την οριζόντια και κατακόρυφη συνέχεια της καύσιμης φυτικής ύλης.

Η δημιουργία συνεπώς ζωνών καθαρισμού γύρω από περιοχές υψηλού κινδύνου, όπως κατοικημένους χώρους, σκουπιδότοπους, κατασκηνώσεις – χώρους αναψυχής, καθώς και περιοχών που απαιτούν αυξημένη προστασία (π.χ. αναδασώσεις, περιαστικά δάση κ.λ.π). θα συμβάλει αποτελεσματικά στην ανακοπή της.

Με τον όρο «καθαρισμό» εννοούμε σειρά εργασιών με σκοπό την πλήρη απομάκρυνση της λεπτής διαμέτρου ξερής καύσιμης φυτικής ύλης, που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους (ξερά χόρτα, φύλλα, βελόνες, μικροί θάμνοι κατακείμενα υπολείμματα δένδρων, κλπ) και κλάδεμα των δασικών δένδρων μέχρι ύψους τριών (3) μέτρων ανάλογα με την ηλικία και την κατάσταση των κλαδιών τους.

Με τους καθαρισμούς δεν επιδιώκεται η επίλυση του προβλήματος της συσσώρευσης της βιομάζας στα δασικά οικοσυστήματα της χώρας μας, αλλά η προστασία γύρω από περιοχές υψηλού κινδύνου.

Με βάση τα παραπάνω και προκειμένου να προστατευθούν τα πάσης φύσεως κτίσματα, που βρίσκονται πλησίον ή εντός δασών και δασικών εκτάσεων, θα πρέπει να γίνεται περιμετρικός καθαρισμός σε απόσταση τουλάχιστον 10 μέτρων και κλάδεμα όλων των δένδρων μέχρι ύψους τριών (3) μέτρων γύρω από τα κτίσματα, καθώς επίσης και καθαρισμός της στέγης και της υδρορροής τους.

Οι εργασίες καθαρισμού της φυσικής βλάστησης που επιβάλλονται για την προστασία των κτιρίων σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να προσκρούουν στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.

Στην καρδιά του Δεκεμβρίου 2007, αντιπρόσωποι από 191 χώρες συμμετείχαν στη Συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή σε μια προσπάθεια να ληφθούν μέτρα καταπολέμησης της μεγαλύτερης περιβαλλοντικής απειλής που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ανθρωπότητα. Οι κυβερνήσεις του κόσμου και ειδικά οι ανεπτυγμένες χώρες όφειλαν να καταλήξουν σε ένα φιλόδοξο σχέδιο για την μετά-Κιότο εποχή, που θα προέβλεπε σημαντικές μειώσεις εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και θα έθετε τις βάσεις για μια κοινή παγκόσμια συμφωνία το έως το 2009.

Στον κατάλογο των συμμετεχόντων της Συνδιάσκεψης παρέλασαν εκατοντάδες Πρόεδροι και Αντιπρόεδροι Κυβερνήσεων, Υπουργοί, Υφυπουργοί, διπλωμάτες, επιστημονικό προσωπικό από όλο τον κόσμο. Σε αυτούς τους εκπροσώπους εμείς οι έλληνες είχαμε ακουμπήσει τις αγωνίες και φυσικά τις ελπίδες μας για το αύριο. Έως σήμερα δεν έχω καμμία πληροφόρηση για το ποιοι πήγαν, τι είπαν, τι ψήφισαν, τι αποφάσισαν και το τι αποκόμισαν από αυτή την παγκόσμια συνάντηση. Κανείς από την επίσημη πολιτεία δεν κάλεσε τους αγωνιούντες πολίτες αυτής της χώρας για το τι πρόκειται να εισηγηθεί. Εγώ καθώς και αρκετοί έλληνες πολίτες απλά έμαθαν πως πρόεδρος της ειδικής επιτροπής περιβάλλοντος της ελληνικής βουλής, ήταν ο βουλευτής Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης. Δεν αμφισβητώ τις προθέσεις του βουλευτή, μα αμφισβητώ και απαιτώ αυτόν τον πολυπόθητο διάλογο με την κοινωνία πριν από τέτοια παγκόσμια συνάντηση.

Έτσι για την ιστορία σας αναφέρω δειλώσεις συμμετοχής άλλων χωρών. Η Αγκόλα είχε δηλώσει 19 μετέχοντες, η Αυστρία 31, η Βουλγαρία 9, η Πορτογαλία 45.

Επίσης για ιστορικούς και μόνο λόγους σας καταθέτω μικρή αναδρομή για το πώς βρεθήκαμε στο Μπαλί. Το 1992, οι περισσότερες χώρες του κόσμου συνυπέγραψαν την Συνθήκη Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC), με σκοπό την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Δεκαπέντε χρόνια μετά, συνέρχεται στο Μπαλί της Ινδονησίας, από 3 έως 14 Δεκεμβρίου, η 13η “Συνδιάσκεψη των μελών στην UNFCC- COP13” και παράλληλα η 3η “Συνάντηση των μελών του Πρωτοκόλλου του Κιότο- MOP3”.

Η συνδιάσκεψη του Μπαλί ηρθε σε μια κρίσιμη χρονικά στιγμή. Οι αδιαμφισβήτητες επιστημονικές αποδείξεις από την Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (IPCC) συνηγορούν στην άμεση λήψη μέτρων, αν θέλαμε να αποφύγουμε τα χειρότερα.Σημειώστε εδώ όλα όσα πιθανά θα θέλατε να ξέρετε για τις διαπραγματεύσεις στο Μπαλί και την κατάσταση στη χώρα μας.

Κρίσιμα θέματα

Λιγοστεύει το χρονικό περιθώριο για να σώσουμε το κλίμα: στο Μπαλί έπρεπε να έχουν τεθείν οι βάσεις για μια φιλόδοξη παγκόσμια συμφωνία μέσα στα επόμενα 2 χρόνια. Το 2009 πρέπει να έχουμε στα χέρια μας μια παγκόσμια δέσμευση για δράση ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Από τη συνδιάσκεψη του Μπαλί θα έπρεπει να βγει μια φιλόδοξη εντολή (mandate) και όχι απλά ένας οδικός χάρτης (roadmap) για τη λήψη συμφωνίας.

Ισχυρές περικοπές εκπομπών: Οι βιομηχανικές ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να δεσμευθούν ότι θα μειώσουν τις εκπομπές τους κατά τουλάχιστον 30% έως το 2020, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Οι λύσεις υπάρχουν ήδη και μέσα σε αυτές δεν περιλαμβάνεται η πυρηνική ενέργεια.

Οι αναπτυσόμενες οικονομίες πρέπει να συμμετέχουν: Oι μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τις ανεπτυγμένες χώρες και να αναπτύξουν τις δικές τους ‘κλιματικές’ λύσεις.

STOP στην καταστροφή των δασών: Καμιά πολιτική δεν θα πετύχει αν συνεχιστεί η αποψίλωση των δασών, ιδιαίτερα στους τροπικούς. Η δασική προστασία πρέπει να γίνει προτεραιότητα.

Δίκαια κατανομή ευθυνών: Tα πλούσια κράτη πρέπει να βοηθήσουν τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και να χρηματοδοτήσουν επαρκώς προγράμματα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Ευθυνόμαστε για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, δεν μπορούμε να αμελούμε τους αδύνατους του πλανήτη.

Πλανητικό όραμα: Στο Μπαλί θα έπρεπε να υιοθετηθεί ένα κοινό παγκόσμιο όραμα, που θα αναφέρει με έμφαση ότι υπέρτατος σκοπός είναι ο περιορισμός της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 2ο C, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα’. Για να γίνει αυτό οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου πρέπει να μειωθούν κατά τουλάχιστον 60-80% μέχρι τα μέσα του αιώνα.

Όλοι σχεδόν οι ανεπτυγμένοι σε εισαγωγικά λαοί σχεδιάζουν το “αύριο” μέσα από το περιβάλλον, τον πολιτισμό, την εκπαίδευση, την ισότητα των φύλων, τη μείωση της παιδικής θνησιμότητας και τη μείωση της φτώχειας.

Το ίδιο σκεπτικό θα μπορούσε να σκεφθεί κανείς όταν σχεδιαζόταν η κατασκευή εργοστασίων στη Λάρυμνα, στην Αντίκυρα, στη Δραπετσώνα, στην Ελευσίνα, στον Ασπρόπυργο, στους Αγίους Αποστόλους, στα Λιόσια, στην Κοζάνη, στην Πτολεμαΐδα, στο Αμύνταιο και αύριο στο Γραμματικό και στην Κερατέα. Η ίδια πρακτική εφαρμόζεται ακόμη και σήμερα σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Δεν είμαι αντίθετος στην ανάπτυξη. Απαιτώ όμως μία αναπτυξιακή λογική που έχει ως κέντρο βάρους τον άνθρωπο και την αξία της ζωής του.

Πως μπορώ να δεχτώ την ταμπέλα του ανεπτυγμένου, όταν σήμερα στο 2008, 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι – 980 εκατομμύρια παιδιά – δεν διαθέτουν πρόσβαση σε κατάλληλες εγκαταστάσεις υγιεινής;

Είναι τυχαίο πως στις Βρυξέλλες την 21η Νοεμβρίου 2007 o ΟΗΕ κήρυξε την έναρξη του Διεθνούς Έτους Υγιεινής;

Όχι αγαπητοί αναγνώστες διότι 2,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων δεν διαθέτουν πρόσβαση σε κατάλληλες εγκαταστάσεις υγιεινής. Διότι κάθε χρόνο το ακατάλληλο νερό, η έλλειψη εγκαταστάσεων αποχέτευσης και υγιεινής συντελούν στο θάνατο 1,5 εκατομμυρίων παιδιών.

Διότι αν συνεχιστεί η σημερινή τάση, το 2015 θα υπάρξουν 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι χωρίς βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής, με τα παιδιά να εξακολουθούν να πληρώνουν το τίμημα: Θάνατοι, απομάκρυνση από το σχολείο, ασθένειες, υποσιτισμός και φτώχεια. Η έλλειψη εγκαταστάσεων υγιεινής εκθέτει τις γυναίκες και τα κορίτσια στη βία, αφού αναγκάζονται να βγουν έξω από τα σπίτια τους μετά τη δύση του ηλίου και μάλιστα σε απομονωμένες περιοχές. Η υγιεινή ενισχύει την αξιοπρέπεια, την ιδιωτικότητα και την ασφάλεια, ειδικότερα για τις γυναίκες και τα κορίτσια. Τα σχολεία με αξιοπρεπείς εγκαταστάσεις υγιεινής βοηθούν τα παιδιά και ιδιαίτερα τα κορίτσια που φτάνουν στην εφηβεία να παραμείνουν στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Η κοινή λογική αποδέχεται τον ισχυρισμό πως οι βελτιωμένες εγκαταστάσεις υγιεινής θα μπορούσαν να μειώσουν τους θανάτους των μικρών παιδιών που συνδέονται με τη διάρροια, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 30 τοις εκατό.

Αν σ’ αυτό προσθέσουμε την προώθηση της υγιεινής, όπως η διδασκαλία του σωστού πλυσίματος των χεριών, το ποσοστό των θανάτων θα μπορούσε να μειωθεί κατά δύο τρίτα. Θα συνέβαλε επίσης στην επιτάχυνση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στις χώρες όπου οι ανεπαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής αποτελούν μέγιστο παράγοντα απώλειας εργασίας και εκπαιδευτικών ωρών εξαιτίας των ασθενειών.

Με μία δεκάδα δισεκατομμυρίων δολαρίων μειώνεται στο μισό το ποσοστό των ανθρώπων που δε διαθέτουν πρόσβαση σε βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής. Αναφέρω αβασάνιστα μια δεκάδα δισεκατομμυρίων δολαρίων με τη σύγκριση πως το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο από το ένα τοις εκατό των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών του 2005. Είναι επίσης το ένα τρίτο της εκτιμώμενης παγκόσμιας δαπάνης σε εμφιαλωμένο νερό, ή περίπου όσα ξοδεύουν ετησίως οι Ευρωπαίοι πολίτες σε παγωτά.

Οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες και οφείλουμε να τις αποδεχτούμε. Διαβάζοντας τα στοιχεία ένοιωσα κι εγώ μπουνιά στο στομάχι. Θεωρώ επίτευγμα για τον μέσο έλληνα να διαθέτει δεύτερο μπάνιο στο σπίτι του. Ακόμη και πρόσθετο W.C. Yπάρχουν βέβαια και οι σάουνες και τα jacuzzi, τα χρυσά πόμολα και οι γρανιτένιες επενδύσεις. Αυτά τα τελευταία τα αφήνω στην κρίση σας. Σχολιάζω και προτείνω να αφιερώσουμε κι εμείς τη νέα χρονιά, το 2008 στην παγκόσμια υγιεινή.

Μια απλή και ανέξοδη αφιέρωση. Αν γίνει προβληματισμός και σκέψη ακόμα καλύτερα για όλους.

Aς υποθέσουμε πως επιστρέφουμε από το κέντρο της Αθήνας και επιλέγουμε να κινηθούμε στον άξονα Λεωφ. Μεσογείων ή Λεωφ. Κηφισίας, με κατεύθυνση βορειοανατολικά.Δεύτερη υπόθεση είναι πως βρισκόμαστε σε καλοκαιρινή περίοδο όπου η εξωτερική θερμοκρασία έχει ξεπεράσει τους 30 βαθμούς Κελσίου.Μόλις ο ταξιδευτής περάσει τη Λεωφ. Κατεχάκη αισθάνεται αμέσως δροσερό αεράκι και παύει σιγά αλλά σταθερά η αποπνικτική ατμόσφαιρα. Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά;Περιβαλλοντικά προβλήματα συσχετιζόμενα σε αστικές περιοχές που παράγουν μεγάλα ποσά και πολλά είδη αποβλήτων είναι μερικά από τα πρόσφατα ερευνηθέντα θέματα. Στις μεγάλες πόλεις, που είναι ενεργειακά απαιτητικές μονάδες, ένας φαύλος κύκλος εγκαθίσταται επειδή τα θερμικά απόβλητα από τις κλιματιστικές μονάδες που χρησιμοποιούνται για να ψύξουν τα κτίρια ανεβάζουν τη θερμοκρασία της πόλης, η οποία τότε απαιτεί μεγαλύτερα ψυκτικά φορτία για τα κτίρια. Δυστυχώς, η σχεδόν παγκόσμια τάση στην κατασκευή των κτιρίων είναι να μην υπάρχει πρόβλεψη φυτεμένου δώματος. Βασισμένη στη συγκέντρωση του πληθυσμού στις μεγάλες πόλεις, η συνήθης πρακτική για τις νεοδημιουργούμενες περιοχές οδηγεί σε μια χαρακτηριστική μείωση του πρασίνου, δημιουργία ισχυρών ηλιακών αντανακλάσεων, μείωση του παραγόμενου οξυγόνου και κατανάλωση διοξειδίου του άνθρακα. Κύριο χαρακτηριστικό των παραπάνω είναι η δημιουργία ενός ασφυκτικού κλίματος στις μεγάλες πόλεις, κυρίως το καλοκαίρι, με την αύξηση της θερμοκρασίας και την εμφάνιση του φαινομένου του θερμοκηπίου.Είναι γενικά γνωστό ότι με την εξάτμιση (evapotranspiration) μεγάλες ποσότητες ηλιακής ακτινοβολίας μπορούν να μετατραπούν σε λανθάνον φορτίο, το οποίο εμποδίζει την αύξηση της θερμοκρασίας. Ένας τρόπος για να αυξηθεί η εξατμιζόμενη επιφανειακή περιοχή των μεγάλων πόλεων είναι να καλυφθούν οι οροφές των κτιρίων με καλλιεργήσιμο πράσινο. Η πράσινη κάλυψη πάνω από ένα κτίριο έχει ψυκτικό αποτέλεσμα στα περίχωρα και επίσης μειώνει το ψυκτικό φορτίο για το εσωτερικό των κτιρίων. Υπάρχουν επιστημονικές μελέτες που ερευνούν τη θερμική συμπεριφορά του τελευταίου ορόφου ενός κτιρίου, εξαιτίας της κάλυψής του με φυτεμένο πράσινο, με σκοπό να εκτιμηθεί η επίδραση ενός φυτεμένου δώματος.Η εφαρμογή της ιδέας του φυτεμένου δώματος σε ευρεία κλίμακα, εξυπηρετεί τη βελτίωση της αποπνικτικής ατμόσφαιρας, λειτουργώντας ως βάση για τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα με αντίστοιχη παραγωγή οξυγόνου. Παράλληλα, εξαιτίας της ενεργειακής απορρόφησης με την παραπάνω διαδικασία και τη δημιουργία υδρατμών, μειώνεται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού η θερμοκρασία στην περιοχή της φύτευσης. Η διαρκής ηλιακή ακτινοβολία και η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας περιβάλλοντος είναι οι κύριες αιτίες της μεγάλης ζήτησης για ψυκτικά φορτία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αφού παρουσιάζεται έντονη διείσδυση από την οροφή των κτιρίων.Σε αντίθεση, η δημιουργία πράσινων οροφών επηρεάζει σημαντικά τη μείωση των φορτίων αυτών και κυρίως τις ώρες αιχμής, με αποτέλεσμα η εξοικονόμηση να φτάσει στο 30-35% των φορτίων της οροφής του τελευταίου ορόφου.Μετά την παραμετρική μελέτη βγαίνει το συμπέρασμα ότι, πέρα από αισθητική, περιβαλλοντική και οποιαδήποτε άλλη θετική επίδραση, η τοποθέτηση φυτεμένου δώματος είναι επίσης σημαντική λόγω της εξοικονόμησης ενέργειας, που οφείλεται κυρίως στη μείωση των καλοκαιρινών περιβαλλοντικών φορτίων.Η εξοικονόμηση ενέργειας προσδιορίζεται περίπου στο 30-35% των φορτίων της οροφής και κατά ένα μέσο ποσοστό 20-25% των φορτίων του εδάφους.

Kαθώς η βλάστηση αποτελεί σημαντικό μέσο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των μεγάλων αστικών κέντρων, η επαναπροσέγγιση της φύσης αναδεικνύεται πλέον σε ανάγκη για τους κατοίκους τους. Tα φυτεμένα δώματα αποτελούν έναν έμμεσο τρόπο για την επίτευξη αυτού του σκοπού. Aν μέχρι πριν από μερικά χρόνια η κατασκευή ενός φυτεμένου δώματος αποτελούσε πολυτέλεια και ίσως επίδειξη πλούτου, σήμερα αρχίζει να αναδεικνύεται σε ένα βασικό στοιχείο που μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις μεγάλες πόλεις. Oι ακάλυπτοι χώροι έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο και το φυσικό περιβάλλον έχει σχεδόν εκδιωχθεί, με αποτέλεσμα οι σύγχρονες μεγαλουπόλεις να μη συμβαδίζουν με κανένα οικοσύστημα και να ασφυκτιούν από την έλλειψη πράσινου. Σήμερα το πράσινο στα δώματα των ελληνικών κτιρίων είναι η εξαίρεση. Mε σχετικά μικρή έως ασήμαντη επιβάρυνση στο συνολικό προϋπολογισμό ενός κτιρίου το φυτεμένο δώμα μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη, πολύ μεγαλύτερα του κόστους του. H συμβολή του δεν περιορίζεται μόνο στην ευχάριστη αίσθηση της παρουσίας ενός φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και στη βελτίωση του κλίματος της πόλης, στον εμπλουτισμό του αέρα με οξυγόνο και τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα, στη θερμική προστασία και στο δροσισμό της κατοικίας, καθώς και στην προστασία της από την έντονη καλοκαιρινή ηλιακή ακτινοβολία και την υπερθέρμανση.

Η ιστορία των Ταρατσόκηπων

Ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ ΙΙ (600-562 π.Χ.) κατασκεύασε τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας. Οι κήποι αυτοί θεωρήθηκαν ένα από τα Επτά Θαύματα του αρχαίου κόσμου. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, λέγεται ότι κάλυπταν μια έκταση 1-1,5 εκταρίου (μετατροπή σε στέμματα) κτισμένοι σε αναβαθμίδες, οι οποίες είχαν 3,5 μ. πλάτος και 5 μ. ύψος και αποτελούσαν μια κυρτή κατασκευή (καμάρα) μεγαλύτερη από 20 μ. ύψος. Η ταράτσα, που είναι το βασικό στοιχείο όλων των σπιτιών σε χώρες με χαμηλή βροχόπτωση και ήπιους χειμώνες, ήταν πιθανόν πάντοτε η αποθήκη για φυτά σε γλάστρες. Αυτό είχε τη μορφή πυραμίδας με πατήματα σε ένα κυκλικό σχέδιο κατασκευασμένο με λευκό μάρμαρο και είχε πέντε ταράτσες φυτεμένες με δέντρα. Στην κορυφή του είχε ένα χάλκινο άγαλμα του αυτοκράτορα. Έχει καταγραφεί ότι και ο Ιουστινιανός είχε εξώστες με φυτά περί το 500 μ.Χ. Η Αναγέννηση έφερε ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για τους οροφόκηπους, το οποίο επηρεάστηκε ίσως από την αναζωογόνηση του κλασικού πολιτισμού και της μόδας για την εισαγωγή φυτών. Περί το 1400 ο Cosimo de Medici έκτισε έναν οροφόκηπο στη βίλα του κοντά στη Φλωρεντία της Ιταλίας. Η μόδα επεκτάθηκε βόρεια. Στη Γερμανία ο Καρδινάλιος Johann van Lamberg (1689-1712) κατασκεύασε οροφόκηπους στην κατοικία του. Οι δημιουργίες παρέμειναν αργές μέχρι το 19ο αιώνα όταν ο Carl Rabbitz (1825-91), ένας εξέχων κατασκευαστής, παρουσίασε στο Παρίσι, στην Παγκόσμια Έκθεση του 1867, ένα μοντέλο του οροφόκηπου που είχε στο σπίτι του στο Βερολίνο. Εδώ για πρώτη φορά παρουσιάζεται ένας οροφόκηπος σε αστικό σπίτι της βόρειας Ευρώπης, σε μια περιοχή με κρύους χειμώνες και υψηλή βροχόπτωση. Η επίπεδη οροφή ήταν στεγανή στο νερό χάρη σε πατέντα του Rabbitz με βουλκανισμένη άσφαλτο. Στη Γερμανία περί το 1890 οι αγροικίες καλύπτονταν για λόγους πυροπροστασίας με μια στρώση φυτοχώματος πάνω στην οποία φύτρωναν διάφορα φυτά.Στην Ελλάδα σήμερα κατασκευάζονται σπίτια και ιδιαίτερα κτίρια με οροφόκηπους για διάφορους λόγους. Παραμένει μικρό το ποσοστό σε σχέση με την τυποποιημένη κατασκευή κτιρίων και σπιτιών.Ευχή μας είναι αυτό το μικρό ποσοστό των οροφόκηπων να γίνει μεγάλο, τεράστιο πράσινο…